1. Samenvatting

Het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) heeft aan het CBS gevraagd om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren om te onderzoeken in hoeverre nieuwe voor ouderen geschikte woningen in beeld kunnen worden gebracht, zoals gedefinieerd in het programma Wonen en zorg voor ouderen. Er zijn drie typen voor ouderen geschikte woningen: nultredenwoningen, geclusterde woningen en zorggeschikte geclusterde woningen. Het is mogelijk gebleken om nultredenwoningen en zorggeschikte geclusterde woningen af te leiden. Het is niet mogelijk gebleken om geclusterde woningen te bepalen, vooral omdat een ontmoetingsruimte niet eenduidig te herkennen is.

Met behulp van informatie over type, hoogte, bouwjaar, ligging en aantal verblijfsobjecten binnen een pand en grootte van een verblijfsobject is bepaald of een woning naar alle waarschijnlijkheid nultreden is. Ook is informatie van woningcorporaties over de aanwezigheid van een lift gebruikt, evenals informatie over de aanwezigheid van meerdere verdiepingen binnen één verblijfsobject, bewonersdoelgroep, aantal bewoners en leeftijd van bewoners. Op basis van deze methode blijkt dat op 1 januari 2023 van de 8 125 230 woningen in Nederland er 1 653 850 nultredenwoningen geschikt voor ouderen zijn (20%). Daarvan zijn 17 110 nultredenwoningen in het jaar ervoor als nieuwbouwwoning gerealiseerd, tegenover 74 180 nieuwbouwwoningen in de totale woningvoorraad (23%).

Er zijn veel hypothesen verkend om geclusterde woningen te identificeren. Helaas is geen van de hypothesen, en zelfs geen combinatie van hypothesen, voldoende betrouwbaar om geclusterde woningen te identificeren. De conclusie is dat enkele hypothesen wel kunnen wijzen op een geclusterde woonvorm, maar dat de beslisregels, zelfs in combinatie, niet onderscheidend genoeg zijn om de voorraad geclusterde woonvormen voor ouderen af te leiden.

Er zijn twee methoden waarmee zorggeschikte geclusterde woningen worden gedefinieerd:

1. Nultredenwoningen in een postcodegebied met minimaal 12 nultredenwoningen en minimaal 50% van de woningen bevat een zorg gebruikende 55-plusser. In de 2 580 postcodegebieden die hieraan voldoen zijn er 70 970 nultredenwoningen.
2. Nultredenwoningen in een postcodegebied met minimaal 12 nultredenwoningen, die bewoond worden door een 55-plusser die zorg gebruikt. In de 1 530 postcodegebieden die hieraan voldoen zijn er 54 245 nultredenwoningen.

Beide methoden leiden tot zeer weinig nieuw toegevoegde woningen in zorggeschikte clusters. Dit kan komen doordat de methodes gebruik maken van kenmerken van de bewoners.

Zie bijgevoegde tabel voor de aantallen nultredenwoningen en zorggeschikte geclusterde woningen per provincie, corop en gemeente.